Inteligjenca Artificiale do të prekë pothuajse 40% të vendeve të punës në mbarë botën, duke zëvendësuar disa dhe duke plotësuar të tjerat. Ne kemi nevojë për një ekuilibër të politikave për të shfrytëzuar potencialin e ri, u shpreh nëpërmjet në blogu, Kristalina Georgieva, Drejtoreshë Menaxhuese e Fondit Monetar Ndërkombëtar.

Ajo tha se bota është në prag të një revolucioni teknologjik që mund të nxisë produktivitetin, rritjen globale dhe të rrisë të ardhurat në mbarë botën. Megjithatë, mund të zëvendësojë vendet e punës dhe të thellojë pabarazinë.

Përparimi i shpejtë i Inteligjencës Artificiale ka mahnitur botën, duke ngritur pyetje të rëndësishme në lidhje me ndikimin e mundshëm në ekonominë globale. Efekti neto është i vështirë për t’u parashikuar, pasi IA do t’i  prekë ekonomitë në mënyra komplekse.

FMN sugjeron se shtetet duhet të krijojmë një seri politikash për të shfrytëzuar në mënyrë të sigurt potencialin e madh të IA në dobi të njerëzimit.

Shumë studime kanë parashikuar gjasat që vendet e punës të zëvendësohen nga IA. Megjithatë në shumë raste, IA ka të ngjarë të plotësojë punën e njerëzve. Gjetjet e analizës së FMN janë befasuese.

E para, pothuajse 40% e punësimit global është e ekspozuar ndaj IA.

Historikisht, automatizimi dhe teknologjia e informacionit kanë tendencë të ndikojnë në detyrat rutinë, por një nga gjërat që e veçon IA është aftësia për të ndikuar në punë me aftësi të larta.

Si rezultat, ekonomitë e përparuara përballen me rreziqe më të mëdha nga IA, por edhe më shumë mundësi për të shfrytëzuar përfitimet e saj, krahasuar me tregjet në zhvillim dhe ekonomitë në zhvillim.

Në ekonomitë e përparuara, rreth 60% e vendeve të punës mund të ndikohen nga IA. Përafërsisht gjysma e punëve të ekspozuara mund të përfitojnë nga integrimi i IA, duke rritur produktivitetin.

Për gjysmën tjetër, aplikacionet e IA mund të ekzekutojnë detyra kyçe të kryera aktualisht nga njerëzit, të cilat mund të ulin kërkesën për punë, duke çuar në paga më të ulëta dhe reduktim të punësimit. Në rastet më ekstreme, disa nga këto punë mund të zhduken.

Në tregjet në zhvillim dhe vendet me të ardhura të ulëta, ekspozimi i IA pritet të jetë përkatësisht 40% dhe 26%. Këto gjetje sugjerojnë se tregjet në zhvillim dhe ekonomitë në zhvillim përballen me më pak ndërprerje të menjëhershme nga IA.

Në të njëjtën kohë, shumë prej këtyre vendeve nuk kanë infrastrukturën ose fuqinë punëtore të aftë për të shfrytëzuar përfitimet e IA, duke rritur rrezikun që me kalimin e kohës teknologjia mund të përkeqësojë pabarazinë midis kombeve.

Inteligjenca Artificiale mund të ndikojë gjithashtu në pabarazinë e të ardhurave dhe pasurisë brenda vendeve. Do të krijohet polarizimin brenda grupeve të të ardhurave, me punonjësit që mund të shfrytëzojnë IA duke parë një rritje në produktivitetin dhe pagat e tyre.

Hulumtimet tregojnë se IA mund të ndihmojë punëtorët me më pak përvojë të rrisin produktivitetin e tyre më shpejt. Punëtorët e rinj mund ta kenë më të lehtë të shfrytëzojnë mundësitë, ndërsa punëtorët e moshuar mund të luftojnë për t’u përshtatur.

Efekti në të ardhurat nga puna do të varet kryesisht nga shkalla në të cilën IA do të plotësojë punëtorët me të ardhura të larta. Nëse IA plotëson ndjeshëm punëtorët me të ardhura më të larta, mund të çojë në një rritje jo të barabartë të të ardhurave të tyre nga puna.

Për më tepër, përfitimet në produktivitet nga bizneset që aplikojnë IA ka të ngjarë të rrisë kthimet e kapitalit, të cilat gjithashtu mund të favorizojnë ata që ftojnë më shumë. Të dyja këto dukuri mund të përkeqësojnë pabarazinë.

Në shumicën e skenarëve, IA ka të ngjarë të përkeqësojë pabarazinë e përgjithshme, një prirje shqetësuese që politikëbërësit duhet ta trajtojnë në mënyrë proaktive, për të parandaluar që teknologjia të nxisë më tej tensionet sociale.

Është thelbësore që vendet të krijojnë rrjete gjithëpërfshirëse të sigurisë sociale dhe të ofrojnë programe rikualifikimi për punëtorët e cenueshëm. Duke vepruar kështu, tranzicioni i IA mund të bëhet më gjithëpërfshirës.

Për të ndihmuar vendet të hartojnë politikat e duhura, FMN ka zhvilluar një indeks të Përgatitjes së IA, që mat gatishmërinë në fusha të tilla si infrastruktura dixhitale, politikat e kapitalit njerëzor dhe të tregut të punës, inovacioni dhe integrimi ekonomik.

Komponenti i politikave të kapitalit njerëzor dhe të tregut të punës, për shembull, vlerëson elemente të tilla si vitet e shkollimit dhe lëvizshmërinë në tregun e punës, si dhe përqindjen e popullsisë që mbulohet nga rrjetet e sigurisë sociale.

Komponenti i rregullores dhe etikës vlerëson përshtatshmërinë ndaj modeleve dixhitale të biznesit të kuadrit ligjor të një vendi dhe praninë e një qeverisjeje të fortë për zbatimin efektiv.

Duke përdorur indeksin, stafi i FMN-së vlerësoi gatishmërinë e 125 vendeve. Gjetjet zbulojnë se ekonomitë më të pasura, duke përfshirë ekonomitë e përparuara dhe disa ekonomi të tregut në zhvillim, priren të jenë më të pajisura për adoptimin e IA sesa vendet me të ardhura të ulëta, megjithëse ka ndryshime të konsiderueshme midis vendeve.

Singapori, Shtetet e Bashkuara dhe Danimarka treguan rezultate më të larta në indeks, bazuar në katër kategoritë e gjurmuara.

FMN këshillon që ekonomitë e përparuara duhet t’i japin përparësi inovacionit dhe integrimit të IA, ndërsa zhvillojnë korniza të fuqishme rregullatorë.

Për tregjet në zhvillim dhe ekonomitë në zhvillim, prioriteti duhet të jetë vendosja e një themeli të fortë nëpërmjet investimeve në infrastrukturën digjitale dhe një fuqie punëtore kompetente digjitale.

Epoka e Inteligjencës Artificiale është pranë nesh dhe është ende në dorën tonë për të siguruar që ajo të sjellë prosperitet për të gjithë, evidentoi analiza e FMN.

/monitor.al