Temperaturat e larta ndikojnë në shëndetin mendor
Temperaturat e larta të këtyre ditëve janë si pasojë e ndryshimeve klimatike.
Por ekspertët ngrenë shqetësimin se klima ka ndikim negativ në shëndetin mendor të fëmijëve.
Një studim i kryer nga ekspertët e ISHP tek fëmijët shqiptare ka nxjerr në pah se ndryshimet klimatike, të tilla si nxehtësia, thatësira dhe cilësia e dobët e ajrit rrisin rrezikun e ankthit, depresionit, çrregullimit bipolar, dëmtimit të funksionit njohës, agresionit ndërpersonal dhe ndikimeve të tjera në shëndetin mendor .
Temperaturat më të nxehta në ditët e shkollës kanë një efekt të rëndësishëm negativ në mësimin e nxënësve dhe këto efekte duket se janë më të theksuara për studentët
Një rritje e parashikuar e temperaturës prej 2°C shoqërohet me ulje të të mësuarit me 4% dhe rritja e temperaturës prej 4°C lidhet me uljen e të mësuarit prej 7% .
Ekspertët kanë dalë në përfundimin se ndryshimet klimatike do të shtojnë edhe më shumë çrregullimet e shëndetit mendor tek fëmijët dhe me shumë gjasa do të ndikojnë në përkeqësimin e treguesve të shëndetit mendor të tyre.
OBSH vlerëson prevalencën e çrregullimeve të ankthit dhe depresionit në popullatën e përgjithshme të Shqipërisë përkatësisht në 3.8% dhe 4.8%.
Të dhënat e fundit në lidhje me situatën e shëndetit mendor veçanërisht midis fëmijëve dhe adoleshentëve në Shqipëri e vitit 2022 ka nxjerr në pah se 16% e fëmijëve dhe adoleshentëve kanë ndjerë ankth dhe nervozizëm çdo ditë, ndërsa 10kanë raportuar vështirësi për të fjetur.
Ekspertët thonë se këto probleme kanë pasoja afatgjata jo vetëm për shëndetin mendor të fëmijëve dhe adoleshentëve, por edhe për familjet dhe ekonominë kombëtare. Megjithatë, një numër i madh i këtyre rasteve nuk njihen nga ofruesit e kujdesit shëndetësor dhe për rrjedhojë nuk trajtohen. /euronews
Çfarë i ndodh trupit?
“Kur nuk jemi rehat, nuk jemi në më të mirën tonë,” tha C. Munro Cullum, një neuropsikolog klinik. Sikleti i nxehtësisë dhe energjia që i duhet trupit për t’u ftohur, mund të ulin elasticitetin e përgjithshëm. Kështu që agjitacioni, acarimi dhe dhimbja bëhen më pak të durueshme, tha ai.
Trupat tanë janë mësuar gjithashtu me një nivel të caktuar bazë stresi. Kur trupi përpiqet të rregullojë temperaturën e tij gjatë një vale të nxehti, i shtohet tendosja dhe rezulton në më shumë stres dhe inflamacion. Njerëzit me kushte para-ekzistuese të shëndetit mendor mund të jenë veçanërisht të prekshëm ndaj stresit të shtuar të nxehtësisë, i cili mund t’i përkeqësojë simptomat e tyre.
Sa për atë që po ndodh në tru gjatë nxehtësisë ekstreme, kjo është sfiduese për t’u studiuar. Në laborator, mund të eksperimentohet me mënyrën se si truri dhe pjesët e tjera të trupit përballojnë disa minuta ose ndoshta orë temperatura të larta, por nuk mund të llogaritet për ditë, javë ose muaj në një kohë, dhe janë këto ekspozime më të gjata, që janë të rëndësishme për të kuptuar se si ndryshimi i klimës mund të ndikojë tek ne afatgjatë.
Por fakti që lidhja midis nxehtësisë dhe shëndetit mendor është kaq e qëndrueshme tek njerëzit në mbarë botën sugjeron se nxehtësia ndikon tek truri. Disa studiues kanë hipotezuar se nxehtësia mund të shkaktojë një çekuilibër në sinjalizimin e trurit ose inflamacion në tru. Por një tjetër teori e spikatur është se nxehtësia shkakton probleme me gjumin, të cilat nga ana tjetër mund të përkeqësojnë simptomat e shëndetit mendor.
Netët e ngrohta e përkeqësojnë ndjeshëm gjumin, dhe ne e dimë nga një pjesë e madhe e literaturës në psikologji dhe psikiatri se gjumi i pamjaftueshëm, vështirësitë e gjumit dhe pagjumësia janë shumë të lidhura ngushtë me gjendjen më të keqe të shëndetit mendor me kalimin e kohës. Është e mundur që shpjegimi për efektin e nxehtësisë në shëndetin mendor mund të vijë nga një kombinim i këtyre teorive të ndryshme ekzistuese. /newyorktimes