Nga: Tafil Boletini (Kujtime I)

Me 1878, Kongresi i Berlinit. Plavë e Gusi ia dhanë Malit të Zi. Mirëpo, populli i këtyne dy viseve me Ali Begun në krye (ma vonë pashë) e Jakup Ferrin vendosën mos me ia dorzue vatanin Malit të Zi. Lidhja e Prizrenit që ishte formue pikërisht për mbrojtjen e atdheut mori vendim për ndihmat e duhura dhe dërgoi fuqi në ato vise.

Kral Nikolla për zaptimin e Plavës e të Gusisë çoi dy vojvodët ma me famë. Mark Milanin e Kuçit e Todor Milan Vukun e Vasaviqit.

Sikurse dihet, në luftën që u zhvillue në katundin Nokshiq, vijës së lumit Lim, afër Plavës. ushtria e Nikollës u shkatrrue fare Në këtë luftë Jakup Feri me shumë trima ra dëshmor, kurse Ali Begu fitoi famë të madhe, mori titullin pashë dhe u emnue komandant e prefekt në Pejë. Fama e tij preku egoizmin e ambiciozëve të disa parive të Pejës. Si tregojnë pleqët e asaj kohë, në dorë të parë Haxhi Zekën. Mbrenda kohës që ndërmjet Haxhi Zekës e Ali Pashës mënia po shtohesh, nji i qujtëm Met Bali nga Rugova pushohet nga shërbimi i gjindarmërisë. Ку ankohet te Haxhi Zeka. Flitet se Haxhia e paska pasë për zakon që kushdo që i ankohesh për ndonji gja i thueka: “Vraje”. Po kështu i thotë Met Balit. Mirëpo, ky thotë se nuk guxojmë, si me vra pashën? Atëherë Haxhija, për me e kurajue ia çon për shoqnim të birin e Mulla Musës nga Strellci, që e kishte krasniqas e fis. Të kurajuem nga influenca e Haxhi Babës, këta e vrasin pashën kur ishte tue shkue në zyre në kalë, në pikë të ditës e mjedis tregut. Togeri gjindarmerisë, Adem Gocka, që e përcillte pashën, i pregatitun me kohën qet disa pushkë sa për formë dhe kriminelat shkojnë pa therrë në kambë.

Reklama

Ja ç’thotë kanga:

“Adem Gocka qet përpjet
shyqyr Zotit që shpetova vetë
se per pashë s’po kam dert!
Ali Pasha shtrim në dyshek,
më paç në qafë. ore Haxhi
më paç në qafe po i çon fjalë
si e vrave këtë plak pa djalë”?

Vesin e Haxhi Zekës për me i thanë njerëzve për çdo gjë vraje, ma ka thanë edhe Hajrullah Krasniqi, plak 80 vjeç nga lagja Kapeshnicë e Pejës. Ky plak e admironte Haxhinë shumë, megjithatë bash thoshte se për fat të keq Haxhija këtë ves të keq e ka pasë. Bile porosina këso dore të Haxhisë i tregonte për shembell me emën edhe në të tjera ngjarje.

Haxhi Zeka ishte prej Krasniqeje e pat ra në Pejë. Njeri i zgjutë. Pernjiherë e ka fillue tregtinë. I njohun si mulla Zekë Byberi, mrekullisht brenda nji kohe të shkurtë u pasunue shumë, bleu dyqane e çifliqe, bani edhe nji fabrikë mielli. U ba edhe haxhi. Si pasanik e i mençëm, mblodhi rreth veti fisin e Krasniqes dhe e forcoi pozitën në nji shkallë të naltë. sa me konkurrue edhe Begollët e Pejës

Reklama

Në Lidhjen e Prizerenit ka qenë anëtar aktiv për mbrojtjen e Plavës e Gusisë, së bashku me Shaban Begun nga familja e beglerëve të Kastratit të Pejës. Kanë luejt rol të madh sidomos në furnizim me anë të mbledhjes së drithit nga populli i rretheve dhe prej hambareve të tyne, çka kish randësi në luftën e Nokshiqit, që u zhvillua nën komandën e Ali Begut (Pashës) e të Jakup Ferit.

Qe. si këndohet një kangë:

“Zot ke ka Shqipnia të parë
Mulla Zekë e Shaban Beg”.

Tjetër:

“Çka i thotë mbreti Ali Begut,
aferim prej memleqeti
i asqer te mirë po i qet miletit
More mbret, në mos nxefsh bes kqyr tefterin,
veç nji grue i ka nxjerr shtat krena
motra e Zhujës ish qillue
zhuj Selinani lufton në kullë e pisket si zana,
s’i lëshoj kullat e sheremetit
s’ja marr ftyrën memleqetit”.

/inforculture.info