1 Maji njihet si Dita Ndërkombëtare e Punës. Ky manifestim lindi nga lufta e punëtorëve për të kërkuar dhe siguruar të drejtat, liritë dhe kushtet e punës e të jetesës.

Kjo ditë iu referohet protestave të punëtorëve, për orar të punës 8 orë, për paga mesatare të garantuara, për pajisje mbrojtëse në vendin e punës.

Kërkesa e parë publike është paraqitur në Australi gjatë vitit 1885 me këtë përmbajtje: ” 8 orë punë, 8 orë dëfrim e 8 orë gjumë”.

Kremtimi i 1 Majit lidhet ngushtë me protestat e përgjithshme e të përgjakshme të dhjetëra mijëra punëtorëve të fabrikave të Çikagos në Amerikë, më 1 maj 1886.

Manifestimi masiv dhe madhështor u bë një vit më vonë, në të njëjtin qytet më 1 maj 1887. Kështu filloi rrugëtimi i kësaj dite e date të rëndësishme, i përqafuar nga miliona punëtorë, i organizuar përmes Lëvizjes sindikaliste dhe partive, që në fokus e kanë pozitën socio-ekonomike të punëtorëve. Sindikata botërore e caktoi 1 Majin – ditë, në të cilën të gjithë punëtorët ushtrojnë presion për sigurimin dhe avancimin e të drejtave të tyre.

Në Evropë, 1 Maji filloi manifestimin me Internacionalen e parë të Gjenevës. Nga viti 1890 në Paris, Kongresi themelues i Internacionales së dytë, vendosi që pikërisht 1 Maji të mbetet Dita Ndërkombëtare e Punëtorëve.

Nga viti 1891, Kongresi i tretë i Internacionales në Bruksel, mori vendim, që 1 Majit të kremtohet përgjithmonë dhe në të gjitha vendet si Festa e Punëtorëve, në të cilën punëtorët do t’i identifikojnë, avancojnë dhe mbrojnë me Kushtetutë e ligje; liritë, të drejtat, kushtet e punës, rrogën mesatare të garantuar, pushimin ditor, javor, vjetor dhe pushimet tjera sipas nevojës.

Tubimi në Tiranë

Në Tiranë është organizuar një tubim paqësor me rastin e 1 Majit – Ditës Ndërkombëtare të Punëtorëve, me pjesëmarrjen e dhjetëra qytetarëve dhe aktivistëve të shoqërisë civile.

Tubimi me sloganin “Zgjohu, solidarizohu, kërko të drejtën” është mbajtur në Pedonalen e Tiranës, nga një grupim i organizatave të shoqërisë civile dhe sindikatave të ndryshme, sipas tyre të nxitur për ndryshime në politika dhe ligje që do të ndihmojnë në mbrojtjen e të drejtave të punonjësve.

Me pankartat me sloganet “Mos u justifiko, aktivizohu”, “Të ndërtojmë fuqinë punëtore”, “Boll me padrejtësi”, “Paga të barabarta për punë të barabartë”, “Pagesë dhe dinjitet”, “Më paguani për të jetuar, jo për të mbijetuar” dhe “Respekto punën time”, pjesëmarrësit kanë bërë thirrje për rritjen e sensibilizimit për mbrojtjen e të drejtave të tyre.

Edison Hoxha, një nga organizatorët e tubimit, theksoi gjatë fjalës së tij se sot janë në një situatë ku punëtorët vazhdojnë të shfrytëzohen dhe vazhdojnë, sipas tij, të mos i përfitojnë të drejtat që atyre iu takojnë.

Ai shtoi se këtë 1 Maj e përkujtojnë me një situatë pak më të ndryshme se vitet e tjera, pasi sipas tij, vëmendja ndaj punëtorëve tashmë është kthyer edhe drejt të drejtave të tyre dhe drejt standardeve të punës.

“Vëmendja duhet të jetë në mënyrë të balancuar, si për punësimin, ashtu edhe për standardet e punës. E kemi pasur prej vitesh këtë kërkesë dhe më vjen shumë mirë që tashmë është kthyer vëmendja si tek punësimi ashtu dhe tek standardet e punës dhe kjo është një arritje, është një arritje e parë sepse fillimisht duhet të kthejmë vëmendjen, duhet të diskutojmë, duhet të flasim për të drejtat në punë dhe pastaj të mundet që t’i implementojmë këto të drejta”, tha Hoxha.

Gjatë tubimit, organizatorët parashtruan disa nga kërkesat e tyre, duke përfshirë fillimin e një dialogu konstruktiv për të adresuar shqetësimet e punonjësve, reformim të institucioneve të punës në Shqipëri, dialog periodik me çdo institucion publik dhe me sindikatat sa i përket pagave dhe kushteve të punës dhe përllogaritjen dhe vendosjen e minimumit jetik nga shteti. /AA