Më 27 janar, vende të ndryshme anembanë botës përkujtojnë Ditën Ndërkombëtare të Kujtimit të Holokaustit, për të nderuar gjashtë milionë hebrenj dhe miliona viktima të tjera që humbën jetën në një nga kapitujt më të errët të historisë njerëzore. Holokausti mbetet një kujtesë e fuqishme për aftësinë e njerëzimit për mizori dhe për makinerinë sistematike të gjenocidit. Por si ia dolën nazistët të burgosin dhe të vrasin miliona njerëz pa një kundërshtim të rëndësishëm nga publiku? Dhe a po përdoren sot taktika të ngjashme të çnjerëzimit për të justifikuar masakrën e vazhdueshme ndaj palestinezëve në Gaza?

Roli i çnjerëzimit gjatë Holokaustit

Holokausti nuk ishte një ngjarje që ndodhi në mënyrë spontane. Ai u parapri nga një fushatë e organizuar dhe e planifikuar mirë e çnjerëzimit kundër hebrenjve, romëve, personave me aftësi të kufizuara dhe grupeve të tjera të margjinalizuara. Në thelb të kësaj fushate ishte propaganda. Përmes posterave, filmave, transmetimeve radiofonike dhe materialeve edukative, hebrenjtë u paraqitën si parazitë, brejtës apo kërcënime subhumane për shoqërinë.

Duke i zhveshur hebrenjtë nga humaniteti i tyre, nazistët e bënë më të pranueshme për publikun përndjekjen dhe shfarosjen e tyre. Ligje si Ligjet e Nurembergut institucionalizuan diskriminimin, duke e kthyer përjashtimin dhe dhunën në normë. Fqinjët, kolegët dhe miqtë u indoktrinuan për të parë hebrenjtë si “të tjerët,” si një rrezik për popullin gjerman. Ky proces sistematik desensibilizoi shoqërinë, duke hapur rrugën për masakrat në geto, kampet e përqendrimit dhe qendrat e shfarosjes.

Pavarësisht disa që rezistuan ose shprehën shqetësime morale, pranimi i gjerë ose pajtimi pasiv i shumicës ishte rezultat i suksesit të këtyre fushatave çnjerëzuese. Pa këtë bazë ideologjike, shkalla e Holokaustit mund të mos kishte qenë e mundur.

Çnjerëzimi në Gaza: Jehonat e së shkuarës

Sot, Gaza, një nga rajonet me popullsinë më të dendur në botë, mbetet një vatër vuajtjesh të mëdha. Për dekada me radhë, palestinezët kanë përjetuar okupim ushtarak, bllokada dhe cikle të përsëritura dhune. Ashtu si gjatë Holokaustit, çnjerëzimi është përdorur si një mjet për të mundësuar dhe justifikuar këtë vuajtje.

Palestinezët shpesh portretizohen në disa media dhe diskurse politike si agresorë, terroristë ose një masë kërcënuese pa individualitet. Kjo gjuhë çnjerëzuese i zhvesh ata nga identiteti i tyre dhe i kornizon si “dëme anësore” në një konflikt më të gjerë gjeopolitik. Ky lloj retorike e bën më të lehtë për qeveritë dhe institucionet të arsyetojnë veprime që shkaktojnë humbje masive jete dhe shkatërrime të infrastrukturës civile.

Gjendja në Gaza është përkeqësuar edhe nga politikat që e izolojnë rajonin. Bllokada e vendosur nga Izraeli, me bashkëpunimin e Egjiptit, e ka shndërruar Gazën në atë që shumë e përshkruajnë si një “burg të hapur.” Kufizimet në ushqim, ilaçe dhe burime bazë kanë krijuar një krizë humanitare. Megjithatë, përshkrimi i palestinezëve si të padenjë ose të dhunshëm nga natyra ka zbehur indinjatën ndërkombëtare dhe ka penguar ndërhyrjet efektive për të adresuar këtë gjendje.

Paralelizmat dhe mësimet

Lidhja midis Holokaustit dhe krizës së vazhdueshme në Gaza qëndron në fuqinë e çnjerëzimit për të justifikuar dhunën dhe shtypjen. Ashtu si nazistët përdorën propagandën për të desensibilizuar popullin gjerman, narrativat moderne shpesh përdorin frikën dhe stereotipet për të mpirë opinionin publik ndaj vuajtjeve të palestinezëve.

Megjithatë, krahasimet duhet të bëhen me kujdes dhe ndjeshmëri. Holokausti ishte një mizori unike, e karakterizuar nga qasja industriale dhe sistematike për gjenocid. Sidoqoftë, mësimet e historisë janë të qarta: kur dështojmë të njohim humanitetin e të tjerëve, krijojmë kushtet për mizori.

Në Gaza, ashtu si në konflikte të tjera, çnjerëzimi ushqen cikle të pafundme dhune. Ai shfajëson autorët e krimeve dhe i lejon fuqitë botërore të mbyllin sytë. Duke kundërshtuar narrativat çnjerëzuese, komuniteti ndërkombëtar mund të sfidojë arsyetimet për shtypje dhe të avokojë për mbrojtjen e të drejtave njerëzore.

Roli i solidaritetit ndërkombëtar

Përkujtimi i Ditës së Holokaustit nuk duhet të shërbejë vetëm si një kujtim i së kaluarës, por edhe si një thirrje për të vepruar kundër padrejtësive të së tashmes. Është një rikujtesë se “kurrë më” duhet të zbatohet për të gjithë, pa dallim. Komuniteti ndërkombëtar ka një detyrim moral për të kundërshtuar çnjerëzimin kudo që shfaqet, qoftë në retorikën e liderëve politikë, në politikat e forcave pushtuese, apo në indiferencën e fuqive botërore.

Dinjteti njerëzor është i pandashëm. Mësimet e Holokaustit na mësojnë se rruga drejt gjenocidit fillon me mohimin e humanitetit. Qoftë në Gjermaninë e viteve 1930 apo në Gazën e sotme, kundërshtimi i çnjerëzimit është hapi i parë drejt drejtësisë, llogaridhënies dhe paqes.