Siguria financiare e të moshuarve: Sfidat dhe zgjidhjet
Sigurimi i të ardhurave të mjaftueshme në moshën e pensionit është një çështje me rëndësi globale. Sipas një raporti të Bankës Botërore mbi sigurinë financiare të të moshuarve, mbështetja e tyre nuk mund të bazohet vetëm në skemat e kontributit, por kërkon politika dhe instrumente shtesë.
Edhe Shqipëria është përfshirë në këtë debat dhe po zbaton një reformë të skemës së pensioneve me asistencën e Bankës Botërore. Aktualisht, të ardhurat kryesore të të moshuarve vijnë nga puna e vazhdueshme, mbështetja familjare, kursimet personale dhe ndihmat nga programet qeveritare. Megjithatë, këto burime ndryshojnë ndjeshëm në varësi të zhvillimit ekonomik të vendeve.
Në vendet në zhvillim, si Shqipëria, plakja e popullsisë po ndodh me ritme të shpejta, dhe shumë pensionistë nuk kanë të ardhura të mjaftueshme për të siguruar një standard jetese të qëndrueshëm. Banka Botërore vë në dukje disa sfida kryesore:
• Zvogëlimi i madhësisë së familjeve dhe ndryshimi i strukturës sociale po pakëson mbështetjen financiare nga të afërmit.
• Niveli i ulët i edukimit financiar po ndikon negativisht në aftësinë e njerëzve për të kursyer gjatë jetës së tyre.
• Sistemet publike të pensioneve kanë mbulim të pamjaftueshëm për të garantuar një siguri të qëndrueshme financiare për të gjithë të moshuarit.
Për të adresuar këto sfida, rekomandohen disa masa:
1. Përfshirja më e gjerë e grave dhe punonjësve informalë në skemat e sigurimeve shoqërore.
2. Sigurimi i qëndrueshmërisë afatgjatë të skemave të pensioneve me një konsensus të qëndrueshëm nga politika dhe grupet e interesit.
3. Rritja e transparencës dhe standardizimi i të dhënave mbi sistemet e pensioneve.
4. Shfrytëzimi i teknologjisë dhe transaksioneve dixhitale për të lehtësuar pagesat dhe menaxhimin e pensioneve.
5. Nxitja e ndërgjegjësimit për planifikimin financiar për moshën e tretë.
6. Zhvillimi i produkteve financiare inovative për të mbështetur të moshuarit.
Shqipëria po punon për të përfunduar reformën e pensioneve, e cila synon të forcojë sistemin publik dhe të garantojë një siguri më të madhe financiare për pensionistët. Kjo reformë pritet të ndihmojë në krijimin e një skeme më të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse për të ardhmen.